سید عزالدین حسینی زنجانی
 |
||
| شناسنامه | ||
|---|---|---|
| نام کامل | سید عزالدین محمد موسوی حسینی زنجانی | |
| لقب | آیت‌الله‌العظمی | |
| نسب | سید عزالدین محمد بن بن میرزا ابوالفضائل بن میرزا عبدالواسع بن |
|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۰ | |
| زادگاه | زنجان، ایران | |
| محل تحصیل | قم، نجف | |
| محل زندگی | مشهد | |
| اساتید | سید روح‌الله خمینی سید محمدحسین طباطبایی سید ابوالقاسم خویی سید محسن حکیم |
|
| وبگاه رسمی | ||
سید محمد عزالدین حسینی زنجانی (زادهٔ ۱۳۰۰ ـ زنجان)، از مراجع تقلید شیعه و اهل ایران است.
حسینی تحصیلات خود را در زنجان آغاز کرده و در قم و نجف پی گرفته است. او از شاگردان محمدحسین طباطبایی به شمار میرود و مانند استادش مشرب فلسفی دارد. زنجانی از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۸ امام جمعه شهر زنجان بود. او اکنون در مشهد اقامت دارد. او مؤسس کتابخانه حسینی شهر زنجان است.
تولد و خانواده
سید عزالدین محمد حسینی زنجانی در سال ۱۳۰۰ (۱۳۴۰ قمری) در شهر زنجان و در بیت علم و فقاهت دیده به جهان گشود. نماز جمعه زنجان در سال‌های متمادی به وسیله اجداد او اقامه می‌شد. جد اعلای زنجانی، از مجتهدین بنام زنجان در عصر خود بود. عبدالله میرزا (پسر فتحعلی شاه و حاکم زنجان) که شیفته و مرید سید محمد مجتهد شده بود، مسجد سید زنجان را برای اقامه نماز جمعه و جماعت به امامت وی بنا کرد. پدر او از علمای برجسته ایران و نماینده زنجان در مجلس موسسان بود. پسردائی های پدرش سید رضا زنجانی و سید ابوالفضل زنجانی نیز از روحانیون برجسته و اعضای عالی رتبه جبهه ملی ایران بودند و پسرعمه پدرش عبدالکریم زنجانی از مبلغان اتحاد اسلام به شمار میرفت و سالها در حرم حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) نماز جماعت برگزار می کرد.
تحصیلات
وی نخست تحت تربیت پدرش میرزا محمود حسینی، امام جمعهٔ زنجان، مدارج علمی را طی کرد و همزمان به تحصیلات کلاسیک و فراگیری زبان فرانسه نزد میرزا مهدی خان وزیری پرداخت. قبل از تشکیل حوزه علمیه قم به‌وسیله عبدالکریم حائری یزدی حوزه‌های شهرهای ایران فعــال بوده، حوزه علمیه زنجان موقعــیت خاصی داشته است. وی دوران مقدمات، سطح و مقداری از درس خارج را در حوزه زنجان و در نزد این اساتید گذراند:
دوره ادبیات؛
- سید رضا جوقینی (جامع المقدمات)
- سید عبد الصمد غزالی (سیوطی)
- شیخ مختار لنکرانی (مغنی)
- شیخ یحیی مدرسی (مطول)
دوره سطح؛
- علی رفاه (شرح لمعه)
- آیت‌الله سید احمد مجتهدی - عموی او - (قوانین الاصول)
- آیت‌الله حسین دین‌محمدی زنجانی (رسائل و مکاسب)
- آیت‌الله عبدالکریم خوئینی زنجانی (کفایة الأصول)
دوره فلسفه و منطق؛
- سید مجتبی موسوی انگورانی (منطق)
- آیت‌الله میرزا محمود حسینی زنجانی (منظومه و اسفار در فلسفه)
وی در دوره خارج به همراه رضا روزبه در جلسات درس پدرش، میرزا محمود حسینی زنجانی شرکت می‌کرد.
مهاجرت به قم
وی در سن بیست سالگی به حوزه علمیه قم هجرت کرده و در درس خارج آیت‌الله العظمی حجّت در فقه و اصول حاضر می‌شود. از اول اصول تا اواخر استصحاب و در فقه از اول خیار مجلس تا آخر خیارات و یک دوره صلاه که حدود سیزده سال طول می کشد. پس از گذشت چند سال از ورود او آیت‌الله سید حسین بروجردی در قم اقامت می کند، حسینی زنجانی در دروس او شرکت می‌کند و نیز یک دوره در درس اصول آیت‌الله صدر حاضر می‌شود. همچنین در نزد آیت‌الله سید احمد خوانساری خارج مباحث الفاظ مقالات را به‌پایان می‌رساند.
کتاب اسفار را به جز مباحث جواهر و اعراض پیش سید روح‌الله خمینی می‌خواند. در یکی از سفرها، پدرش از سید روح‌الله خمینی درباره او سؤال می‌کند، امام می‌گوید:
«ایشان بسیار خوش فهم و خوش قریحه هستند».
او دوره اسفار را پیش سید محمدحسین طباطبایی خواند.
حسینی زنجانی همچنین از محضر آیت‌الله مهدی مازندرانی که از علمای بزرگ اما گمنام قم بود، استفاده می کند. وی کتاب اسفار را در سه دوره و نزد سید روح‌الله خمینی، سید محمدحسین طباطبایی و مهدی مازندرانی خوانده است.
علامه طباطبایی به حسینی زنجانی بسیار علاقه داشت و بارها از او سخن گفته‌است، از جمله در مصاحبه تلویزیونی که در اواخر عمرش انجام شد، هنگامی که خبرنگار سؤال کرد که از شاگردان برجسته خود به چه کسانی می توانید اشاره کنید، در پاسخ پس از مرتضی مطهری از او به عنوان حاج سید عزالدین امام یاد کرد. طباطبائی در جای دیگری اینگونه از او یاد می کند:
«مقام علمی حاج سید عزالدین برای مردم مجهول است، ایشان بسیار زحمت کشیده و دارای مراتب عالی علمی هستند»
نجف
آیت‌الله حسینی زنجانی پس از سالها تحصیل و تدریس در حوزه علمیه قم به نجف مهاجرت کرد و در حالیکه خود از مجتهدین مطرح حوزه علمیه بود، ماه‌ها در مجلس درس آیات عظام سید عبد الهادی شیرازی و سید ابوالقاسم خویی و سید محسن حکیم زانو زد. اما پس از چندی به علت بیماری پدر مجبور به ترک نجف و بازگشت به ایران شد. سید محسن حکیم به حسینی احترام بسیاری می‌گذاشت و جایگاه علمی بالایی برای او قائل بود.
بازگشت به زنجان
پس از درگذشت پدرش، آیت‌الله میرزا محمود حسینی در سال ۱۳۳۵، برای تصدی امور مسجد سید که نسل اندر نسل در اداره حسینی‌ها بود، در زنجان ماندگار شد و اقامه نماز جمعه و جماعت را در آن مسجد به عهده گرفت.
حوزه درس خارج او نیز در زنجان دایر و محور بحث فقه کتاب «وسیله النجاه» آیت‌الله اصفهانی بود. او «کتابخانه حسینی» را در همین سالها در زنجان بنا کرد.
فعالیت‌های سیاسی
در سال ۱۳۴۲ حسینی زنجانی که از محبوب‌ترین شاگردان سید روح‌الله خمینی بود، به صف مخالفان حکومت پهلوی پیوست و بازداشت شد. پس از آزادی از زندان، در سال ۱۳۵۰ و در پی ایراد سخنرانی شدیدالحنی عليه شاه، به واسطه منوچهر آزمون، رئیس اوقاف وقت، مجبور به ترک زنجان شد و به مشهد رفت. دوران تبعید او در مشهد تا پیروزی انقلاب به درازا کشید. در طول مدت اقامت در مشهد به مبارزات خود ادامه داد. از جمله در در ۲۶ تیر ماه ۱۳۵۷ (همزمان با ماه شعبان) در طی اعلامیه در اعتراض به کشتار مردم توسط حکومت جشن‌های این دوره از سالِ قمری را لغو کرد. همچنین در کشته شدن سید مصطفی خمینی و کشتار تعدادی از مردم مشهد توسط حکومت پهلوی، عزای عمومی اعلام کرد. با پیروزی انقلاب او به دستور امام خمینی به زنجان باز بازگشت.
در مشهد ابتدا جلسات دروس او در مدرسه سلیمان خان تشکیل می‌شد و سپس به مسجد امام صادق(ع) منتقل گشت.
وی هم اکنون نیز در مشهد زندگی می‌کند.
تالیفات
كتاب‌ها و آثاری كه از او به جای مانده اغلب غیرفقهی است و بیشتر راجع به مسائل تفسیر و اخلاق:
- رساله عملیه
- مناسک حج
- شرح زیارت آل یاسین
- فیض العلیم فی شرح تحفة الحكیم
- یکصد و ده سوال (که مشتمل بر ۱۱۰ عدد از استفتائاتی است که از او پرسیده شده)
- مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن (به زبان عربی و ترجمه فارسی)
- زندگی‌نامه علامه فرزانه شیخ محمدجواد بلاغی
- شرح خطبه حضرت زهرا (س)
- شرح زیارت عاشورا
- تفسیر سوره حمد
- راه رستگاری در اخلاق
- الانتزاعات من القرآن الكریم
- تفسیر ترتیبی قرآن
- حاشیه بر شرح منظومه ملاهادی سبزواری
- شرح و نقد مثنوی معنوی
- حاشیه بر اسفار ملاصدرا
- تصوف و در نهایت شرح نهج‌البلاغه
- رسالة فی حقیقة الایمان (تقریر)
- تعلیقات بر تفسیر شبر (تقریر)
آمار
وب سایت:
